Relacje norm prawa Unii Europejskiej i prawa krajowego w zakresie ścigania przestępstw prania brudnych pieniędzy

Krystyna Patora

doi:10.26354/bb.3.1.94.2024

Published : 2024-06-14

Vol. 94 No. 1 (2024)

Relations between the norms of European Union law and national law in the area of the Prosecuting of Money Laundering Offences

Krystyna Patora

https://orcid.org/0000-0003-2526-6801

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.3.1.94.2024

Abstract

The subject of this article is the inconsistency of provisions regarding money laundering between the domestic law and the EU law. The article discusses the legislative shortcomings that prevent the effective control of money laundering crimes. Without its introduction, it will not be possible to limit the phenomenon of money laundering especially in these cases. And there are more and more of them, cross border crimes and crimes commited using collective entities.

Keywords:

money laundering, prohibited act, proceeds of crime, organised crime, aggravating circumstances, asset-based security, directives

JEL Codes

K14

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Patora, K. (2024). Relations between the norms of European Union law and national law in the area of the Prosecuting of Money Laundering Offences. Safe Bank, 94(1), 43–65. https://doi.org/10.26354/bb.3.1.94.2024

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Błachnio A. (2024), [w:] J. Majewski (red.), Kodeks karny. Komentarz, WKP, teza 15.

Buchała K., Kardas P., Majewski J., Wróbel W. (1995), Komentarz do ustawy o ochronie obrotu gospodarczego, Warszawa.

Chatee S. (2022), Financial Crime in 2021 – Brexit and the 6th Anti Money Laundering Di- rective, https://sqa-consulting.com/financial-crime-in-2021-brexit-and-the-6th-anti-money

-laundering-directive/ (dostęp 2.07.2022).

Czepukojć M. (2017), Problematyka środków pieniężnych zgromadzonych na koncie bankowym w kontekście przedmiotu przestępstwa z art. 299 k.k. Glosa do uchwały SN z dnia 24 czerwca 2015 r., I KZP 5/15, Glosa nr 1.

Dąbrowska-Kardas M., Kardas P. (2016), [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278–363, Warszawa.

Duży J. (2010), Pojęcie korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, Glosa do po- stanowienia SN z 1.09.2010 r., V KK 43/10.

Gadecki B. (2023), [w:] B. Gadecki (red.), Kodeks karny. Art. 1–316. Komentarz, Warszawa. Gałązka M. (2024), [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz. Warszawa. Giezek J. (red.) (2021), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, WKP, teza 35.

Giezek J. (2013), Glosa do uchwały SN z 18.12.2013 r., I KZP 19/13, teza nr 4.

Gilmore W.C. (1999), Brudne Pieniądze. Metody Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy, Warszawa.

Golonka A. (2021), Polskie regulacje karne wobec „szóstej” dyrektywy anti-money laudering, Ius Novum nr 1.

Górniok O. (2000), Przestępstwa gospodarcze Rozdział XXXVI i XXXVII Kodeksu karnego. Ko- mentarz, Warszawa.

Górniok O. (red.), (2003), Prawo karne gospodarcze, tom 10, Warszawa.

Kurowski M. (2020), [w:] D. Świecki, Kodeks postępowania karnego, Komentarz, tom I, Art. 1–424, Warszawa.

Lizak R. (2018), Pranie pieniędzy w prawie polskim na tle europejskim, międzynarodowym i amerykańskim, Warszawa.

Majkowski W., Sawczuk M., Muca D. (2021), Dyrektywa VI AML a obecnie obowiązujące polskie prawo krajowe, Monitor Prawniczy nr 19.

Michalska-Warias A. (2016), Glosa do postanowienia z dnia 12 stycznia 2015 r., III KK 247/14, WPP nr 1.

Oczkowski T. (2023), [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. IV, WKP, teza 7.

Patora K. (2020), Współpraca prokuratora z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej w zakresie spraw karnych dotyczących przestępstw z art. 299 k.k., 2020, „Prokuratura i Pra- wo”, nr 7–8.

Piątkowska B., Skelnik K. (2022), Rozwiązania obowiązujące w polskim systemie karnym w in- stytucjach obowiązanych w kontekście dyrektyw anti-money laundering, Probacja nr 4.

Pływaczewski E. (1993), Pranie brudnych pieniędzy. Możliwości przeciwdziałania z uwzględ- nieniem roli systemu bankowego, Toruń.

Potulski J. (2023), [w:] R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz. Warszawa/Legalis. Stefański R. (2011), [w:] T. Bojarski (red.), Źródła prawa karnego, Warszawa.

Wahl T. (2021), AML Package III: 6th AML Directive Proposed, https://eucrim.eu/news/am- l-package-iii-6th-aml-directive-proposed/ (dostęp 14.03.2022).

Ward D. (2021), How new rules on financial crime will impact the EU AML regime, https:// www-ey-com.translate.goog/en_sy/financial-services-emeia/how-new-rules-on-financia- l-crime-will-impact-the-eu-aml-regime?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=- op,sc (dostęp 2.07.2022).

Wąsowski K. (2001), Pranie brudnych pieniędzy, „Materiały i Studia” NBP, z. 121, Warszawa.

Wójcik J.W. (2002), Pranie pieniędzy. Kryminologiczna i kryminalistyczna ocena transakcji po- dejrzanych, Warszawa.

Wróbel T. (2012), Zakres tzw. źródłowych czynów zabronionych – przestępstwo prania brud- nych pieniędzy w kontekście regulacji międzynarodowych, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, nr 4.

Zawłocki R., Gałęski M. (2024), [w:] M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Komen- tarz, Warszawa/Legalis.

Zoll A. (2016), Kodeks karny. Część szczególna, tom III, Warszawa.

Orzeczenia sądowe

Uchwała SN z 4.04.2005 r., sygn. I KZP 7/05, OSNKW 2005/5/44.

Postanowienie SA w Katowicach z 15.07.2009 r., II AKz 417/09, KZS 2010/11/55, OSA 2010/7/3-10).

Wyrok SA w Krakowie z 28.10.2009 r., II AKa 184/09, KZS 2009/12/61. Wyrok SA w Łodzi z 13.12.2012 r., II AKa 198/12; KZS 2014/11/53/.

Uchwała 7 Sędziów SN (zasada prawna) z 18.12.2013 r., I KZP 19/13, OSNKW 2014, Nr 1, poz. 1.

Postanowienie SN z 12.01.2015 r., sygn. III KK 247/14, Lex nr 1622321. Postanowienie SN z 30.11.2017 roku, IV KK 272/17, Lex nr 2434470.

Uchwała SN z 13.10.2021 r., I KZP 1/21, OSNK 2021/11-12/42, Lex nr 3239937.

Akty prawne

Bank Secrecy Act of 1970 r., 84 Stat. 1114.

Committee of Ministers of the Council of Europe, Recommendation No. R (80) 10 on measures against the transfer and the safekeeping of funds of criminal origin, 27.06.1980, https://search. coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016804f6231 (dostęp 2.01.2022).

Ustawa z 20.05.1971 r. Kodeks wykroczeń – Dz.U. 2021, poz. 2008.

Konwencja Narodów Zjednoczonych o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzają- cymi i substancjami psychotropowymi, sporządzona w Wiedniu 20.12.1988 r., Dz.U. 1995 Nr 15, poz. 69 z 20.02.1995.

Dyrektywa Rady 91/308/EWG z 10.06.1991 r. w sprawie uniemożliwienia korzystania z sys- temu finansowego w celu prania pieniędzy – Dz.U.UE L z 28.06.1991 r., Dz.U.UE.L.1991.166.77.

Zarządzenie nr 16/92 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z 1.10.1992 r. w sprawie zasad postępowania banków w razie ujawnienia okoliczności wskazujących na lokowanie w banku środków pieniężnych lub innych wartości majątkowych pochodzących lub mających związek z przestępstwem oraz przy dokonywaniu wpłat gotówkowych przekraczających określoną kwotę Dz.Urz. NBP z 2.10.1992 r., 20.9.1992.

Ustawa z 12.10.1994 r. o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów prawa karnego – Dz.U. Nr 126, poz. 615.

Ustawa z 6.06.1997 r. Kodeks karny – t.j. Dz.U. 2021, poz. 2345.

Ustawa z 6.06.1997 r. Kodeks postępowania karnego – Dz.U. 2021, poz. 534. Ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy – t.j. Dz.U. 2021, poz. 408.

Konwencja Narodów Zjednoczonych z 15.11.2000 r. przeciwko międzynarodowej przestęp- czości zorganizowanej – Dz.U. 2005 Nr 18, poz. 158 z 31.01.2005.

Ustawa z 16.11.2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – Dz.U. 2017, poz. 1049.

Konwencja Nr 141 o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa, ratyfikowana przez Polskę w 2000 r. (Dz.U. 2003 Nr 46, poz. 394).

http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/141.html (dostęp 1.01.2022).

Ustawa z 28.10.2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary – Dz.U. 2020, poz. 358.

Konwencja Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów po- chodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu, sporządzona w Warszawie 16.05.2005 r. – Dz.U. 2008 Nr 165, poz. 1028.

Ustawa z 25.06.2009 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finan- sowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz.U. 2009 Nr 166, poz. 1317.

Dyrektywa Rady 2007/845/WSiSW z dnia 6 grudnia 2007 r. dotycząca współpracy pomię- dzy biurami ds. odzyskiwania mienia w państwach członkowskich w dziedzinie wykrywania i identyfikacji korzyści pochodzących z przestępstwa lub innego mienia związanego z prze- stępstwem – Dz.U.UE.L.2007.332.103 z dnia 18.12.2007.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/41/UE z 3.04.2014 r. w sprawie euro- pejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych, Dz.U.UE.L.2014.130.1.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20.05.2015 r. w sprawie zapo- biegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania ter- roryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Ko- misji 2006/70/WE Dz.U.UE L z 5.06.2015 r., Dz.U.UE.L.2015.141.73 ze zm.

Ustawa z 09.10.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. 2015, poz. 1855.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1673 z dnia 23.10.2018 r. w spra- wie zwalczania prania pieniędzy za pomocą środków prawnokarnych Dz.U.UE.L.2018.284.22 z dnia 12.11.2018.

Ustawa z 1.03.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – Dz.U. 2023, poz. 1124.

Ustawa z 17.12.2021 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości – Dz.U. 2021, poz. 2447.