Nieważność umowy kredytu denominowanego lub indeksowanego kursem CHF a roszczenie kredytodawcy o zwrot wartości zaoszczędzonych wydatków

Michał Paczek

doi:10.26354/bb.4.3.92.2023

Published : 2023-11-03

Vol. 92 No. 3 (2023)

Invalidity of a swiss franc loan angreement and the creditor’s claim for the reimbursement of the value of the expenses saved

Michał Paczek

https://orcid.org/0009-0006-0538-1289

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.4.3.92.2023

Abstract

From the perspective of Article 405 et seq. of the Polish Civil Code saving expenses may constitute a financial benefit with an obligation for the enriched party to reimburse its value. Saving expenses may be the result of an event in the form of rendering a service to the enriched party, primarily if the service is provided without any legal grounds. The subject of the financial benefit implying the obligation of reimbursement in such cases is the expense saved for the remuneration of the provider of the service. The service provider, on the other hand, may be deemed to be impoverished in such a case for the sole reason that he has not received remuneration for a service that is normally chargeable. Under the terms of an invalid swiss franc loan agreement, the event from which the enrichment in the form of the borrower's saved expenses for obtaining the financing arises is the bank's undue service of refraining from seeking repayment of the capital paid out to the consumer for a certain period of time. The bank's impoverishment, on the other hand, manifests itself in its failure to obtain remuneration for the service of making the capital available, despite the fact that it was provided and it is normally chargeable (under commercial conditions). The permissibility under national legislation of granting the bank a claim exceeding the value of the loan capital disbursed in the performance of an invalid contract cannot be assessed in disregard of the provisions of Directive 93/13, which, in the author's view, should justify only a limitation of its amount in view of the need to interpret the consequences of the invalidity of the contract resulting from the exclusion of its material provisions on the basis of Article 385(1)(1) of the Polish Civil Code in accordance with Article 7(1) of Directive 93/13.

Keywords:

unjust enrichment, services, saving expenses, franc credit, claim for remuneration for the use of capital

JEL Codes

K12, K15, K20

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Paczek, M. (2023). Invalidity of a swiss franc loan angreement and the creditor’s claim for the reimbursement of the value of the expenses saved. Safe Bank, 92(3), 64–87. https://doi.org/10.26354/bb.4.3.92.2023

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

W. Dudziec-Rzeszowska, Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału - glosa, I ACa 635/19, Monitor Prawniczy 18/2020.

Dyrektywa 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ochrony konsumenta przez podawanie cen produktów oferowanych konsumentom (Dz. U. UE. L. z 1998 r. Nr 80, str. 27 z późn. zm.).

Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz. U. UE. L. z 1993 r. Nr 95, str. 29 z późn. zm.).

U. Ernst, A. Rachwał, F. Zoll, Prawo cywilne. Część ogólna, wyd. 2, Warszawa 2013.

D. Fuchs, A. Malik [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.

M. Gutowski, Wadliwość umów kredytów frankowych, Instytucje Prawa Prywatnego, Warszawa 2022.

G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2022.

P. Kotler, K.L. Keller, A. Koshy, J. Mithileshwar, Marketing Managment, wyd. 13, New Delhi 2009 - cyt. za S. Kaystha, Defining Service and Non Service Exchanges.Service Science, 2011, https://pubsonline.informs.org/doi/pdf/10.1287/serv.3.4.313 [dostęp: 23.07.2023 r.].

P. Księżak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, K. Osajda (red. serii), W. Borysiak (red. tomu), wyd. 29, Warszawa 2021.

E. Łętowska, Kwalifikacje prawne w sprawach o sanację kredytów frankowych - da mihi factum dabo tibi ius, Stanowisko przygotowane dla Forum Konsumenckiego, działającego przy RPO, str. 20, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Prof._Ewa_Łętowska_Kwalifikacje_prawne_w_sprawach_o_sanację_kredytów_frankowych_da_mihi_final_29.06.20.pdf [dostęp: 2.08.2023 r.].

E. Łętowska, Rozliczenie unieważnionej abuzywnej umowy kredytu - polemika z prof. Jerzym Pisulińskim.

K. Mularski [w:] Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 353–626, red. M. Gutowski, wyd. 3, 2022.

T. Nowakowski, Kilka uwag na temat unieważnienia umowy kredytu indeksowanego, Przegląd Prawa Handlowego 2021, nr 5.

M. Paczek, Roszczenie o zwrot wartości zaoszczędzonych wydatków: konstrukcja ogólna oraz zastosowanie w zakresie regulacji stosunków między stronami nieważnej umowy kredytu frankowego.

K. Pietrzykowski [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–4491, wyd. 10, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.

J. Pisuliński, Dyrektywa 93/13 nie przystaje do umów długoterminowych, Poradnik Frankowicza - dodatek do Dziennik Gazeta Prawna nr 96, 2020.

T. Sokołowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, wyd. II, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.

Stanowisko Rzecznika Finansowego w odpowiedzi na wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w sprawie III CZP 11/21, str. 58-59, https://rf.gov.pl/wp-content/uploads/2021/06/Stanowisko-do-SN-w-sprawie-kredytow-frankowych.pdf [dostęp: 2.08.2023 r.]

B. Swaczyna [w:] Komentarz do ustawy o księgach wieczystych i hipotece [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.

G. Tracz, Kredyt jako typ umowy, Transformacje Prawa Prywatnego, nr 4/2019.

G. Tracz, W sprawie skutków nieważności umów kredytu walutowego, Transformacje Prawa Prywatnego 2/2022

R. Trzaskowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.

Uchwała SN z 7.05.2021 r., III CZP 6/21.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.).

P. Wajda, Zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu, cz. 1, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2021.

Ł.Węgrzynowski, Procesowe sposoby realizacji żądań "frankowiczów". Glosa do uchwały SN z dnia 15 września 2020 r., III CZP 87/19, Glosa 2021, nr 4

Wyrok SA w Gdańsku z 26.10.2020 r., V AGa 69/20, LEX nr 3185285.

Wyrok SA w Łodzi z 15.11.2017 r., I ACa 1396/17.

Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2020 r., I ACa 1205/18.

Wyrok SA w Warszawie z 26.11.2019 r., I ACa 722/18.

Wyrok SA w Warszawie z 12.01.2022 r., V ACa 608/21.

Wyrok SO w Szczecinie z 3.06.2019 r., II Ca 1319/18.

Wyrok SO w Warszawie z 12.03.2020 r., I C 214/19.

Wyrok SN z 24.10.1974 r., II CR 542/74.

Wyrok SN z 6.11.2013 r., IV CSK 134/13.

Wyrok SN z 11.12.2019 r., V CSK 382/18.

Wyrok SN z 24.06.2021 r., II CSKP 88/21.

Wyrok SN z 3.02.2022 r., II CSKP 459/22.

Wyrok TS z 17.07.2014 r., C-169/14, Juan Carlos Sánchez Morcillo i María del Carmen Abril García v. Banco Bilbao Vizcaya Argentaria SA.

Wyrok TS z 26.01.2017 r., C-421/14, Banco Primus SA v. Jesús Gutiérrez García.

Wyrok TS z 3.10.2019 r., C-260/18, Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG.

Wyrok TS z 29.04.2021 r., C-19/20, I.W. i R.W. v. Bank BPH S.A.

Wyrok TS z 30.06.2022 r., C-170/21, Profi Credit Bulgaria EOOD przeciwko T.I.T.

Wyrok TS z 15.06.2023 r., C-520/21, A.Szcześniak przeciwko Bankowi M. SA.

Związek Banków Polskich, „Wynagrodzenie” za korzystanie z kapitału (zwrot wartości świadczenia banku polegającego na umożliwieniu kredytobiorcy korzystania z kapitału), Warszawa 2021.