Inicjatywa Vollgeld w Szwajcarii – próba reformy systemu monetarnego

Daniel Niemiec

doi:10.26354/bb.4.1.98.2025

Data publikacji : 2025-05-09

Tom 98 Nr 1 (2025)

Inicjatywa Vollgeld w Szwajcarii – próba reformy systemu monetarnego

Daniel Niemiec

https://orcid.org/0009-0001-8196-4412

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.4.1.98.2025

Abstrakt

Inicjatywa Vollgeld w Szwajcarii była jedną z ważnych prób zmiany krajowego systemu monetarnego w bieżącym stuleciu. Jej główny postulat zakładał przyznanie bankowi centralnemu monopolu na emisję pieniądza bezgotówkowego. Założenia inicjatywy Vollgeld były oparte na koncepcji pieniądza suwerennego, która pojawiła się w pierwszej połowie XX wieku i stanowiła odpowiedź na niestabilność systemu finansowego. Celami artykułu były (1) przedstawienie inicjatywy Vollgeld i związanej z nią koncepcji pieniądza suwerennego oraz (2) analiza argumentów za i przeciw przyjęciu inicjatywy Vollgeld. W artykule postawiono następującą tezę: pomimo że w teorii koncepcja pieniądza suwerennego pozwala zwiększyć kontrolę nad akcją kredytową banków operacyjnych, w przypadku małej gospodarki otwartej, jej wdrożenie niesie ze sobą liczne zagrożenia dla stabilności systemu ekonomicznego. Do weryfikacji tezy wykorzystano krytyczną analizę literatury przedmiotu. Źródła danych i źródła literaturowe stanowiły polskie i zagraniczne artykuły naukowe i publikacje zwarte, publikacje Initiative Monnaie Pleine, dokumenty Szwajcarskiego Banku Narodowego oraz źródła internetowe.

Słowa kluczowe:

bank centralny, pieniądz suwerenny, sektor bankowy, system finansowy, system monetarny

Kody JEL

B29, E42, E51, E52, E58, G21, G28

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Niemiec, D. (2025). Inicjatywa Vollgeld w Szwajcarii – próba reformy systemu monetarnego. Bezpieczny Bank, 98(1), 77–96. https://doi.org/10.26354/bb.4.1.98.2025

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Assenmacher, K., Brand, C., (2018). The Swiss Sovereign Money Initiative. Credit and Capital Markets, Volume 51, Issue 4, 621-644. DOI https://doi.org/10.3790/ccm.51.4.621.

Atkins, R. (2018). Swiss voters reject ‘sovereign money’ initiative. Pobrane z: https://www.ft.com/content/686e0342-6c97-11e8-852d-d8b934ff5ffa (07.04.2021).

Bacchetta, P. (2017). The Sovereign Money Initiative in Switzerland: An Assessment: Swiss Finance Institute Research Paper Series No 17-25.

Bacchetta, P. (2018). Suwerenny pieniądz w Szwajcarii byłby błędem. Pobrane z: https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/suwerenny-pieniadz-w-szwajcarii-bylby-bledem/ (15.05.2021)

Baudino, P., Murphy, D., Svoronos, J.-P. (2020). The banking crisis in Ireland. Bank for International Settlements: FSI Crisis Management Series No 2.

Baumberger, J., Walser, R. (2014). Monnaie pleine: des espoirs vains. Zurich: Avenir Suisse.

Biondi, Y. (2018). Banking, Money and Credit: A Systemic Perspective. Accounting, Economics, and Law: A Convivium, 8(2), 20170047. https://doi.org/10.1515/ael-2017-0047.

Birchler, U., Rochet, J.-C. (2017). A simple analysis of the Vollgeld Initiative. Pobrane z: https://www.batz.ch/wp-content/uploads/2017/10/Vollgeld_Summary_en.pdf (15.03.2021).

Birchler, U., Rochet, J.-C. (2018). Swiss Finance Institute Note de débat public. Zurich: Swiss Finance Institute.

Brosens, T., de Montpellier, C. (2018). Swiss Vollgeld referendum: Time to prepare for another Brexit shock?: Economic and Financial Analysis Division of ING Bank N.V.

Bryant, M., & Sigurjonsson, O. (2022). Iceland’s Financial Crisis 2008: Not a Normal Accident. Journal of Governance and Regulation, 11(4 (Special issue)), 354-364. https://doi.org/10.22495/jgrv11i4siart16

Caprio, G., Klingebiel, D. (2003). Episodes of Systemic and Borderline Financial Crises. Pobrane z: https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=1f70f8e81e9ff68f30ad9d9d9b88723e00777269 (10.08.2024).

Chołoniewski, J., Siekierski, M. (2021). Polska i świat w spirali długów. Rzeczpospolita. https://www.rp.pl/Finanse/181029414-Polska-i-swiat-w-spirali-dlugow.html (dostęp: 13.05.2021).

Dawnay, E. (2017). Sovereign Money Initiative, The background to the national referendum on Sovereign Money in Switzerland: Vollgeld-Initiative.

Dyson, B., Hodgson, G., van Lerven, F. (2016). Sovereign Money, An Introduction: Positive Money.

Fedlex. (2016). Message relatif à l’initiative populaire «Pour une monnaie à l’abri des crises: émission monétaire uniquement par la Banque nationale! (Initiative Monnaie pleine)». Pobrane z: https://www.fedlex.admin.ch/eli/fga/2016/2053/fr (24.04.2021).

Fedlex. (2018). Arrêté du Conseil fédéral constatant le résultat de la votation populaire du 10 juin 2018. Pobrane z: https://www.fedlex.admin.ch/eli/fga/2018/2726/fr (29.12.2024).

Fisher, I. (1935). 100% Money. Revised Edition. New York: Adelphi Company.

Gatnar, E. (2018). Gazeta Bankowa: Pieniądz Suwerenny. Pobrane z: https://wgospodarce.pl/opinie/57410-gazeta-bankowa-pieniadz-suwerenny (29.04.2021).

Gomez, C., Lafay, G. (2018). Pour une monnaie pleine: Revue internationale des economistes de langue française Vol. 3, No1. 26-32. DOI:10.18559/rielf.2018.1.3

Goretzki, K., Vernazza, D. (2018). The problems with the Swiss Sovereign Money Initiative: Economics Thinking No.69 UniCredit.

Harribey, J.-M. (2018). La monnaie pleine, une vraie mauvaise idée. Pobrane z: https://blogs.alternatives-economiques.fr/harribey/2018/06/12/la-monnaie-pleine-une-vraie-mauvaise-idee (18.03.2021).

https://www.ofce.sciences-po.fr/pages-chercheurs/page.php?id=35 (16.05.2021).

Huber, J. (2017). Sovereign Money. Beyond Reserve Banking: Palgrave Macmillan.

Initiative Monnaie Pleine. (2016). Commentaires du texte de l’initiative Monnaie Pleine. Pobrane z: https://www.initiative-monnaie-pleine.ch/fa/img/Kampagne_Franzoesisch/2016_01_02_Commentaires_du_texte_de_l_initiative_Monnaie_Pleine.pdf (13.04.2021).

Initiative Monnaie Pleine. (2018). Journal pour le vote. Pobrane z: https://www.initiative-monnaie-pleine.ch/fa/img/Bestell-Liste-Abbildungen/2018-04-04_Infozeitung_FR_RZ.pdf (23.04.2021).

Initiative Monnaie Pleine. (2021). Conseil consultatif scientifique Initiative Monnaie Pleine. Pobrane z: https://www.initiative-monnaie-pleine.ch/conseil-consultatif-scientifique/ (09.05.2021).

Joób, M. (2014). The Sovereign Money Initiative in Switzerland. World Economics Association Newsletter. Vol. 4, Issue 3. June 2014. ISSN 2049-3274. pp. 6-7.

Joób, M. (2015). The importance of the Monetary System Regarding Sustainability. E-CONOM Online Scientific Journal. DOI: 10.17836/EC.2015.2.002.

Jordan, J. T. (2018a). How money is created by the central bank and the banking system. Zurich: Swiss National Bank.

Jordan, J., T. (2018b). Why sovereign money would hurt Switzerland. Zurich: Swiss National Bank.

Jordan, J., T., Peytrignet, M., Rossi, E. (2010). Ten Years’ Experience with the Swiss National Bank’s Monetary Policy Strategy: Swiss Society of Economics and Statistics, Vol. 146.

Laeven, L., Valencia, F. (2012). Systemic Banking Crises Database: An Update: IMF Working Paper WP/12/163.

laviedesidées. Jean-Michel Servet. Pobrane z: https://laviedesidees.fr/_Servet-Jean-Michel_.html (13.05.2021).

Le conseil fédéral. (2018). Initiative populaire «Pour une monnaie à l’abri des crises: émission monétaire uniquement par la Banque nationale! (Initiative Monnaie pleine)». Pobrane z: https://www.admin.ch/gov/fr/accueil/documentation/votations/20180610/initiative-monnaie-pleine.html (29.12.2024).

Matyja, M. (2018). Inicjatywa Vollgeld odrzucona, ale…. Pobrane z: https://www.gb.pl/inicjatywa-vollgeld-odrzucona-ale-pnews-1338.html (07.04.2021).

NBP. Podstawowe stopy procentowe NBP. https://nbp.pl/polityka-pieniezna/decyzje-rpp/podstawowe-stopy-procentowe-nbp/ (dostęp: 17.11.2024).

Rosik, P. (2018). Rewolucja szwajcarska?: Gazeta Bankowa Nr 3/1203.

Sigurjónsson, S., B., Thoroddsen, S. (2016). Money Issuance, Alternative Monetary Systems, A report commissioned by the Icelandic Prime Minister’s Office: KPMG.

Sterdyniak, H. (2018). Monnaie pleine, la votation du 10 juin 2018. Pobrane z: https://www.ofce.sciences-po.fr/blog/monnaie-pleine-la-votation-du-10-juin-2018/ (12.04.2021)

Swiss National Bank. (2018a). Arguments of the SNB against the Swiss sovereign money initiative (Vollgeldinitiative). Zurich: Swiss National Bank.

Swiss National Bank. (2018b). Swiss sovereign money initiative (Vollgeldinitiative) : frequently asked questions. Zurich: Swiss National Bank.

Temple, H. (2018). Rendre sa monnaie au peuple: un exercice de vraie démocratie et de saine économie. Pobrane z: https://www.bvoltaire.fr/rendre-monnaie-peuple-exercice-de-vraie-democratie-de-saine-economie/ (09.05.2021).

Université de Lausanne. Philippe Bacchetta. Pobrane z: https://people.unil.ch/philippebacchetta/ (14.05.2021).

University of Nottingham. Martin Wolf. Pobrane z: https://www.nottingham.ac.uk/economics/people/martin.wolf (07.05.2021).

Vallet, G. (2015). Le WIR en Suisse : la révolte du puissant ?. Revue de la régulation [En ligne]. 18 | 2e semestre / Autumn 2015. DOI : https://doi.org/10.4000/regulation.11463.

Van Egmond, N., D., de Vries, B., J., M. (2016). Monetary Reform ; dynamics of a sustainable financial-economic system. Working Paper. Utrecht University. Pobrane z: https://www.uu.nl/sites/default/files/monetaire_hervorming_sfl-wp_maart_2016.pdf (dostęp: 17.11.2024).

Wolf, M., (2018). Why the Swiss should vote for ‘Vollgeld’. Pobrane z: https://www.ft.com/content/d27b000e-6810-11e8-8cf3-0c230fa67aec (24.04.2021).