Prawne i pozaprawne podstawy ochrony informacji o osobie fizycznej stanowiących tajemnicę bankową

Marta Sagan-Martko

doi:10.26354/bb.2.2.95.2024

Published : 2024-08-22

Vol. 95 No. 2 (2024)

Legal and non-legal bases for the protection of information about a natural person constituting banking secrecy

Marta Sagan-Martko

https://orcid.org/0000-0003-1385-2141

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.2.2.95.2024

Abstract

The aim of the article is to demonstrate that the grounds for protecting information constituting banking secrecy include legal and non-legal ones. Despite such a wide scope of regulations, the balance between privacy and the possibility of access of public authorities to confidential information has not been maintained, as evidenced by the consistently expanded catalog of cases by the legislator in which it is possible to obtain information covered by banking secrecy or entities having access to it. Non-legal bases for the protection of information regarding customer relations with bankers have a much longer tradition, which proves their importance for banking transactions. The importance of the issues discussed is also evidenced by the fact that the institution known today as banking secrecy was the subject of protection in merchant and banking practice even before it was formalized in the form of generally applicable regulations. The formal-dogmatic method was used, which was the basis for legal research and was used for the exegesis and interpretation of legal acts. The basic sources of data are legal acts and literature on the subject. Based on the results of the conducted research, it should be concluded that the guarantee nature of banking secrecy is disappearing, despite the scope of protection being so broadly defined in the regulations.

Keywords:

banking secresy, informations, protections, law basis, extra-legal basis

JEL Codes

K38

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Sagan-Martko, M. (2024). Legal and non-legal bases for the protection of information about a natural person constituting banking secrecy. Safe Bank, 95(2), 27–42. https://doi.org/10.26354/bb.2.2.95.2024

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483 ze zm.),

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.),

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 17),

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t .j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.),

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 722 ze zm.),

Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 615 ze zm.),

Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1124 ze zm.),

Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1781).

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 ze zm.),

Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o Systemie Informacji Finansowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 180),

Ustawa z dnia 16 sierpnia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz. U. poz. 1723),

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2. (Dz. U. z 1993 nr 61 poz. 284),

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. 1977 nr 38, poz. 167),

Arabska Karta Praw Człowieka uchwalona w Tunisie 22 maja 2004 r. przez Radę Ligi Państw Arabskich, http://hrlibrary.umn.edu/instree/loas2005.html?msource=UNWDEC19001&tr=y&auid=3337655, dostęp: 9.02.2024 oraz poprzednia wersja tegoż aktu z 15 września 1994 r., http://hrlibrary.umn.edu/instree/arabcharter.html, dostęp: 9.02.2024,

Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów uchwalona na konferencji Organizacji Jedności Afrykańskiej w Nairobi 26 czerwca 1981 r.,

http://www.achpr.org/files/instruments/achpr/banjul_charter.pdf, dostęp: 23.05.2019, tekst w tłumaczeniu na język polski: http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/inne/1981.html, dostęp: 9.02.2024,

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE (Dz. U. UE. L. z 2015 r. Nr 141, str. 73 ze zm.),

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 ze zm.),

Wyrok TK z 19 maja 1998 r., sygn. akt U 5/97, OTK 1998, nr 4, poz. 46,

Wyrok TK z 19 lutego 2002 r., sygn. akt U 3/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 3,

Wyrok TK z 12 maja 2003 r., sygn. akt. SK 38/02, OTK ZU 2003, Nr 6A, poz. 53,

Wyrok TK z 20 listopada 2002 r., sygn. akt K 41/02, www.otk.trybunal.gov.pl/orzeczenia/teksty/otk/2002/K_41_02.doc., dostęp: 9.02.2024,

Postanowienie TK z 7 października 1992 r., U 1/92, OTK 1992, nr 2, poz. 38,

Wyrok SN z 8 kwietnia 1994 r., sygn.. akt III ARN 18/94,

https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/III%20ARN%2018-94.pdf, dostęp: 12.02.2024,

Wyrok SN z 19 lutego 2010 r., IV CSK 428/09, LEX nr 585878,

Wyrok SN z 31 maja 2023 r., sygn. akt II CSKP 1251/22, LEX nr 3590461,

Wyrok NSA w Warszawie z dnia 18 grudnia 2008 r., sygn. akt II GSK 526/08, LEX nr 522422,

Bierzanek R., Miękkie prawo międzynarodowe, Sprawy Międzynarodowe nr 1/1987,

Chłopecki A., Zakres, sposób i skutki stosowania „miękkiego prawa” jako alternatywy dla regulacji ustawowych – na przykładzie rynku finansowego, Wiadomości Ubezpieczeniowe nr 3/2013,

Byrski J., Tajemnica bankowa a outsourcing działalności bankowej. Rozważania

na tle powierzenia przez bank czynności dotyczących technologii informatycznych,

Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego nr 4/2006,

Dobosiewicz Z., Bankowość, Warszawa 2011,

Frańczuk M., Kodeksy dobrych praktyk. Prawno-socjologiczne aspekty bankowego soft law a współczesna kultura bankowa, Kraków 2017,

Gliniecka J., Tajemnica bankowa w ujęciu prawnym, Sopot 1997,

Golonka A., Obowiązki banków związane z przeciwdziałaniem praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w świetle znowelizowanych przepisów, Ius Novum nr 2/2019,

Grzybowski S., Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego, Warszawa 1957,

Jabłońska- Bonca J., Problemy ze spójnością prawa i regulacjami pozaprawnymi

a siła sprawcza państwa – zarys tematu, Krytyka Prawa, tom 7/2015,

Jabłońska- Bonca J., Korporacyjne regulacje pozaprawne a systemowość prawa. Zarys problemów, Przegląd Prawa i Administracji CIV/2016,

Jabłoński M., Koźmiński K., Otoczenie prawne sektora bankowego w Polsce. Degradacja stanu prawnego oraz jej skutki, Warszawa 2023,

Jończyk A. , Nowa tajemnica bankowa, Przegląd Podatkowy nr 6/1998,

Jovanović M.N., The economics of international integration, Cheltenham-Northampton 2015, s. 480,

Jurkowska-Zeidler A., Penalizacja zachowań stanowiących naruszenie tajemnicy bankowej, Gdańskie Studia Prawnicze nr 1/2008,

Kalus S., Komentarz do art. 23 Kodeksu cywilnego [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-125), M. Fras, M. Habdas (red.), LEX nr 10674,

Kłaczyński M., Tajemnica bankowa w outsourcingu, Transformacje Prawa Prywatnego nr 3/2002,

Kotliński G., Outsourcing w gospodarce finansowej banków komercyjnych,

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego – Ekonomiczne Problemy

Usług nr 38/2009,

Knypl M., Trzciński K., Znaczenie zwyczajów i dobrych obyczajów w prawie cywilnym i handlowym, Przegląd Prawa Handlowego nr 8/1997,

Marcinkowska M., Corporate governance w bankach. Teoria i praktyka, Łódź 2014,

Mednis A., Komentarz do art. 104 [w:] Prawo bankowe. Komentarz, A. Mikos-Sitek, P. Zapadka (red.), Lex/el,

Monkiewicz A., Dostęp sądu do informacji objętych tajemnicą bankową w postępowaniu cywilnym, Studia Prawnoustrojowe nr 26/2014,

Morawski W., Zarys powszechnej historii pieniądza i bankowości, Warszawa 2002,

Muras Z., Podstawy prawa, Warszawa 2019,

Nadolska A., Soft law w regulacji rynku finansowego w Polsce: rekomendacje, wytyczne i lista ostrzeżeń publicznych KNF, Warszawa 2021,

Narożny T., Prawo Bankowe, Poznań 1998,

Nazaruk P., Komentarz do art. 23 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, J. Ciszewski (red.), LEX/el. 2023,

Niczyporuk A., Ochrona interesów konsumenta na rynku detalicznych usług bankowych w Polsce na tle Unii Europejskiej, Warszawa 2018,

Ofiarski Z., Rola soft law w regulacji rynku finansowego na przykładzie rekomendacji i wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego [w:] Prawo rynku finansowego : doktryna, instytucje, praktyka, M. Olszak, A. Jurkowska-Zeidler (red.), Warszawa 2016,

Płończyk K., Podlasko P., Komentarz do art. 171 ustawy - Prawo bankowe [w:] Prawo bankowe. Komentarz. Tom I i II, F. Zoll (red.), LEX nr 7787,

Pomorska A., Komentarz do prawa bankowego, Warszawa 1994,

Rakowski J., Kierunki i konsekwencje zmian w zakresie outsourcingu bankowego w Rzeczypospolitej Polskiej, Białystok 2023,

Romanowski M., Weber- Elżanowska A.-M., Kilka refleksji na temat kompetencji

Komisji Nadzoru Finansowego do wydania Zasad Ładu Korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych, Wiadomości Ubezpieczeniowe nr 3/2016,

Rutkowska- Tomaszewska E., Ochrona prawna konsumenta na rynku usług bankowych, Warszawa 2013,

Sagan-Martko M., Nowe uprawnienia organów Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie uzyskiwania informacji objętych tajemnicą bankową a prawo do prywatności podatnika [w:] Księga Zjazdu Katedr Prawa Finansowego i Prawa Podatkowego „Misja prawa finansowego- wyzwania współczesności” red. E. Feret, P. Majka, Rzeszów 2023,

Sarnecki P., Komentarz do art. 51 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Lex/el,

Skuczyński P., Soft law w perspektywie teorii prawa [w:] System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Szczecin 2008,

Shaw M., Prawo międzynarodowe, Warszawa 2006,

Swora M., Outsourcing bankowy w świetle znowelizowanych przepisów prawa bankowego, Glosa nr 7/2004,

Uliasz J., Konstytucyjna ochrona prywatności w świetle standardów międzynarodowych, Rzeszów 2018,

Wasiński M. J., Afrykańska Karta Praw Człowieka i Ludów. Studium podstawy normatywnej regionalnego systemu ochrony praw człowieka, Łódź 2017,

Wieczorek A., Klepczarek E., Konsolidacja sektora bankowego [w:] Polityka państwa wobec sektora bankowego w Polsce. Konsekwencje sektorowe i makroekonomiczne, Warszawa 2019.

Zapiec-Laskowska M., Kleczkowski L., Udostępnianie informacji bankowych w postępowaniu kontrolnym, Monitor Podatkowy nr 9/1999,

Żygadło A., Wyłączenia tajemnicy bankowej a prawo do prywatności, Warszawa 2011,

Żygadło A., Outsourcing bankowy po zmianach w prawie [w:] Problemy współczesnej bankowości W. Góralczyk (red.), LEX nr 202447,

Legge federale sulle banche e le casse di risparmio dell'8 novembre 1934, https://www.admin.ch/opc/it/classified-compilation/19340083/index.html, dostęp 12.02.2024.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją 217/III a z 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf, dostęp: 9.02.2024,

Pismo z dnia 2.06.2000 r., wydane przez: Narodowy Bank Polski Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, NB/BPN/I/237/00, Tajemnica bankowa a ochrona danych osobowych,

Rekomendacja Związku Banków Polskich dotycząca dobrych praktyk w zakresie przenoszenia rachunków oszczędnościowo- rozliczeniowych dla klientów indywidulanych na polskim rynku bankowym przyjęta przez Zarząd Związku Banków Polskich na posiedzeniu w dniu 12 sierpnia 2009 roku, https://www.zbp.pl/photo/NORB06/Rekomendacja.pdf, dostęp: 15.02.2024.

Kodeks Etyki Bankowej (Zasady Dobrej Praktyki Bankowej) Związku Banków Polskich przyjęty na XXV Walnym Zgromadzeniu Związku Banków Polskich w dniu 18 kwietnia 2013 r. w Warszawie, https://www.zbp.pl/public/repozytorium/dla_bankow/prawo/komisja_etyki_bankowej/KEB_final_WZ.pdf, dostęp: 14.02.2024,

Kanon Dobrych Praktyk Rynku Finansowego KNF, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Kanon%20DPRF_51881.pdf, dostęp: 14.02.2024,

Uchwała Nr 99/08 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 18 marca 2008 r. w sprawie rekomendacji stosowania Kanonu Dobrych Praktyk Rynku Finansowego (Dz. Urz. KNF z 2008 r. Nr 3, poz. 9),

Uchwała Nr 243/2023 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 26 czerwca 2023 r. w sprawie wydania Rekomendacji U dotyczącej dobrych praktyk w zakresie bancassurance (Dz. Urz. KNF z 2023 r. poz. 15).