Uwarunkowania prawne nadzoru nad cyberbezpieczeństwem rynku finansowego w Polsce

Bartosz Biderman; Kamil Mroczka

doi:10.26354/bb.3.2.87.2022

Data publikacji : 2022-07-12

Tom 87 Nr 2 (2022)

Uwarunkowania prawne nadzoru nad cyberbezpieczeństwem rynku finansowego w Polsce

Bartosz Biderman

https://orcid.org/0000-0002-8503-5207

Kamil Mroczka

https://orcid.org/0000-0003-3809-3479

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.3.2.87.2022

Abstrakt

Zasadniczym celem artykułu jest analiza uwarunkowań prawnych kształtujących system cyberbezpieczeństwa rynku finansowego w Polsce. Autorzy dokonują dogmatyczno-prawnej analizy przepisów prawa krajowego oraz – częściowo – unijnego, a następnie omawiają implementację tych przepisów w sektorze finansowym. Analizie poddano rolę i pozycję KNF jako organu właściwego do spraw cyberbezpieczeństwa dla sektora bankowego i infrastruktury rynków finansowych. Zaprezentowano również katalog zadań tej instytucji oraz działania jakie zostały podjęte w celu ich właściwej realizacji. Pogłębionej analizie poddano również rekomendacje i wytyczne przyjęte przez Komisję w zakresie cyberbezpieczeństwa oraz zwrócono uwagę na ich specyficzny charakter prawny. Przeanalizowano również proces tworzenia zespołu CSIRT KNF oraz omówiono jego szczególną rolę w budowaniu cyberodporności polskiego systemu cyberbezpieczeństwa. Zwrócono uwagę zwłaszcza na istotę edukacji finansowej, podkreślając konieczność prowadzenia kampanii infromacyjno-edukacyjnych w zakresie cyberbezpieczeństwa. We wnioskach zawarto wolne refleksje autorów w zakresie dalszego rozwoju cyberzagrożeń oraz zaprezentowano koncepcje przeciwdziałania im.

Słowa kluczowe:

Komisja Nadzoru Finansowego, cyberbezpieczeństwo, rynek finansowy, krajowy system cyberbezpieczeństwa

Kody JEL

G32, L88, M15, F52

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Biderman, B., & Mroczka, K. (2022). Uwarunkowania prawne nadzoru nad cyberbezpieczeństwem rynku finansowego w Polsce. Bezpieczny Bank, 87(2), 47–71. https://doi.org/10.26354/bb.3.2.87.2022

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Banasiński C., Rojszczak M., Chmielewski J.M., Hydzik W., Łuczak J., Nowak W., Waćkowski K., Zarządzanie podatnościami oprogramowania i systemów IT [w:] Banasiński C., Rojszczak M., Chmielewski J. M., Hydzik W., Łuczak J., Nowak W., Waćkowski K., Cyberbezpieczeństwo, Warszawa 2020, LEX.

Chłopecki A., Zakres, sposób i skutki stosowania „miękkiego prawa” jako alternatywy dla regulacji ustawowych – na przykładzie rynku finansowego, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2013, nr 3 (wydanie specjalne.

Czech T., Charakter prawny rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2009, nr 11.

Dąbrowska P., Koncepcja „nowego rządzenia” w prawie Unii Europejskiej a Konstytucja dla Europy, [w:] Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, red. Dudzik S., Kraków 2005.

Dobre praktyki w zakresie przeciwdziałania atakom DDoS, Rekomendacja CSIRT KNF, luty 2022; https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Dobre%20praktyki%20w%20zakresie%20przeciwdzia%C5%82ania%20atakom%20DDoS_77247.pdf [dostęp: 08.05.2022].

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii.

Głuchowski J., [w:] System prawa finansowego, t. IV, red. Głuchowski J., Warszawa 2010.

Hoff W., Recepcja pojęcia regulacji i organu regulacyjnego na przykładzie polskiego prawa, „Państwo i Prawo” 2005, nr 8.

Krzyżewski J. A., Rekomendacje nadzorcze – charakter prawny i zakres mocy obowiązującej, „Prawo Bankowe” 2000, nr 7-8.

Lewandowski D., Regulacyjna funkcja nadzoru bankowego. Nadzorcze rekomendacje ostrożnościowe A, B, C z dnia 3 marca 1997 r., „Prawo Bankowe” 1997, nr 3.

Liderman K., Dziesięć definicji, [w:] Przestępczość teleinformatyczna 2017, red. Kosiński J., Szczytno 2018.

Mroczka K., Maderak K., Zieliński K., Nadzór nad cyberbezpieczeństwem rynku finansowego w Polsce [w:] Finanse cyfrowe. Informatyzacja, cyfryzacja i danetyzacja, red. Gąsiorkiewicz L., Monkiewicz J., Warszawa 2021.

Nadolska A., Soft law w regulacji rynku finansowego w Polsce: rekomendacje, wytyczne i lista ostrzeżeń publicznych KNF, Warszawa 2021.

Nieborak T, Uwagi do rozdziału 1. Przepisy ogólne [w:] T. Nieborak, T. Sójka (red.), Ustawa o nadzorze nad rynkiem kapitałowym. Komentarz, Warszawa 2011.

Ochnio M., Rekomendacje organu nadzoru bankowego w świetle polskiego systemu źródeł prawa, [w:] Źródła prawa z perspektywy piętnastu lat obowiązywania Konstytucji, red. Zubik M., Puchta R., Warszawa 2013.

Ofiarski Z., Status prawny i funkcje rekomendacji wydawanych przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz Komitet Stabilności Finansowej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2017, nr 9.

Olszak M., Rekomendacje organu nadzoru bankowego – geneza, przedmiot regulacji, charakter prawny, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2010, z. 11.

Piątek S., Obowiązki przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie cyberbezpieczeństwa, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2020, nr 2(9).

Pietrzyk M., Soft law i hard law w europejskim prawie administracyjnym: relacja alternatywy, uzupełnienia, wykluczenia oraz przejścia, [w:] Administracja publiczna wobec wyzwań i oczekiwań społecznych, red. Giełda M., Raszewska-Sałecka R., Wrocław 2015.

Prawo spółdzielcze. System Prawa Prywatnego, tom 21, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.

Radoniewicz F. [w:] Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Komentarz, red. Kitler W., Taczkowska-Olszewska J., Radoniewicz F., Warszawa 2019.

Rekomendacja D dotycząca zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w bankach przyjęta przez KNF w styczniu 2013 r. (Uchwała Nr 7/2013 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 8 stycznia 2013 r. w sprawie wydania Rekomendacji D dotyczącej zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w bankach, Dz. Urz. KNF z 2013 r. poz. 5).

Rojszczak M., Cyberbezpieczeństwo w łączności elektronicznej, [w:] Cyberbezpieczeństwo. Zarys wykładu, red. Banasiński C., Warszawa 2018.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/881 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie ENISA (Agencji Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa) oraz certyfikacji cyberbezpieczeństwa w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 526/2013, Dz. U. UE. L. z 2019 r. Nr 151.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę 1999/93/WEDz., Urz. UE L 257 z 28.08.2014.

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/151 z dnia 30 stycznia 2018 r. ustanawiające zasady stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 w odniesieniu do dalszego doprecyzowania elementów, jakie mają być uwzględnione przez dostawców usług cyfrowych w zakresie zarządzania istniejącymi ryzykami dla bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych, oraz parametrów służących do określenia, czy incydent ma istotny wpływ, Dz. U. UE. L. z 2018 r. Nr 26.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Rządowy projekt ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, druk nr 654, http://orka.sejm.gov.pl/Druki5ka.nsf/wgdruku/654, [dostęp: 14 października 2020].

Sejm VIII Kadencji, Rządowy projekt ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, Druk nr 2505.

Szpor G. [w:] Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. Komentarz, red. Czaplicki K., Gryszczyńska A., Warszawa 2019.

Uchwała nr 7/2013 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 8 stycznia 2013 r. w sprawie wydania Rekomendacji D dotyczącej zarządzania obszarami technologii informacyjnej i bezpieczeństwa środowiska teleinformatycznego w bankach, Dz. Urz. KNF z 2013 r. poz. 5.

Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 576 z późn. zm.

Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości, Dz. U. poz. 2447.

Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, system teleinformatyczny wraz z przetwarzanymi w nim danymi w postaci elektronicznej, Dz. U. z 2020 r. poz. 346, 568 i 695.

Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Dz. U. z 2020 r. poz. 344.

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1907 z późn. zm.

Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o szczególnych zasadach wynagradzania osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa, Dz. U. poz. 2333.

Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz. U. z 2019 r. poz. 712 i 2020.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. z 2019 r. poz. 869, z późn. zm.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 z późn. zm.

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1369 z późn. zm.

Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1844 z późn. zm.

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 140 z późn. zm.

Wajda P., Cyberbezpieczeństwo – sektorowe aspekty regulacyjne, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2020, nr 2(9).

Wajda P, Rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2016, nr 3.

Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 16 maja 2019 r., sygn. III Ca 2139/18.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 czerwca 2011 r., sygn. akt K 2/09, Dz. U z 2011 r., nr 134, poz. 788.

Zalcewicz A., [w:] Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz, wyd. II, red. Byrski J., Warszawa 2021.