Bankowe Indywidualne Konta Emerytalne – najbezpieczniejsza forma oszczędzania na emeryturę

Dawid Banaś

doi:10.26354/bb.7.1.98.2025

Data publikacji : 2025-05-09

Tom 98 Nr 1 (2025)

Bankowe Indywidualne Konta Emerytalne – najbezpieczniejsza forma oszczędzania na emeryturę

Dawid Banaś

https://orcid.org/0000-0002-8568-3861

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.7.1.98.2025

Abstrakt

Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) stanowią jedną z dobrowolnych form dodatkowego oszczędzania na emeryturę. Oferowane są przez pięć rodzajów instytucji finansowych, w tym przez banki. Choć bez względu na rodzaj instytucji oszczędzający mają gwarancję zwrotu kapitału, to zapewniają je trzy różne podmioty. Skutkuje to chociażby różnicami w maksymalnej wysokości zwrotu. Innymi aspektami, które wpływają na atrakcyjność akumulacji środków, w tym ich bezpieczeństwo, mogą być m.in. gwarancja zwrotu wpłaconego kapitału czy też kwestia opłat związanych z oszczędzaniem. Celem publikacji jest odpowiedź na pytanie badawcze: dlaczego IKE prowadzone przez banki można uznać za najbezpieczniejszą metodę indywidualnego oszczędzania na emeryturę. Do jego zrealizowania zastosowano krytyczną analizę literatury przedmiotu, ekonomiczną analizę prawa, a także metody wnioskowania. Z przeprowadzonych badań wynika, że bankowe IKE mają najwyższe gwarancje zwrotu depozytu, cechują się dodatnimi nominalnymi stopami procentowymi oraz wyróżniają się różnymi przywilejami, np. przywilejem egzekucyjnym. Warto także zwrócić uwagę, że w przypadku analizowanych produktów nie występują opłaty manipulacyjne związane z oszczędzaniem poszczególnych wpłat.

Słowa kluczowe:

oszczędzanie długoterminowe, III filar systemu emerytalnego, oszczędzanie na starość, produkty bankowe

Kody JEL

J32, G21, D14, G51

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf
pdf (English)

Zasady cytowania

Banaś, D. (2025). Bankowe Indywidualne Konta Emerytalne – najbezpieczniejsza forma oszczędzania na emeryturę. Bezpieczny Bank, 98(1), 126–143. https://doi.org/10.26354/bb.7.1.98.2025

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Banaś, D. (2022). Systemy gwarancji depozytów osób fizycznych w państwach Grupy Wyszehradzkiej. W: G. Kotliński (red.), Bankowość komercyjna i spółdzielcza w Polsce – refleksje po trzech dekadach transformacji. Szkice ku pamięci Doktora Ryszarda Mikołajczaka (s. 73–86). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. DOI: 10.18559/978-83-8211-152-1/4

Banaś, D. (2023a). Open Pension Funds vs Employee Capital Plans, which solution is more effective?. Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, 159(4), 43-60. DOI: 10.5604/01.3001.0016.3022.

Banaś, D. (2023b). Inwestowanie w leśnictwo jako forma alternatywnego oszczędzania na emeryturę. Studia prawno-ekonomiczne, 127, 79–98. DOI: 10.26485/SPE/2023/127/6

Błaszczyk, B. (2020). Filar kapitałowy w polskim systemie emerytalnym. Od OFE do PPK. Gospodarka Narodowa, 301(1), 9-54. DOI: 10.33119/GN/116616

Czupryn, R. (2021). Indywidualne Konta Emerytalne oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w obliczu ryzyka starości. Studia Ekonomiczne, Prawne i Administracyjne, 1, 5-29.

Dopierała, Ł. (2018). Indywidualne konta emerytalne prowadzone przez zakłady ubezpieczeń. Efektywność inwestycyjna i zasady funkcjonowania. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Dybał, M. (2019). Wykluczenie emerytalne w III filarze. Ekonomia – Wroclaw Economic Review, 25(4). 101-113. DOI: 10.19195/2658-1310.25.4.7

Dybał, M. (2016). Czynniki rozwoju prywatnych planów emerytalnych. W: Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania. (red.) J. Rutecka-Góra (s. 271-288). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.

Finke, M., S., Howe, J., S. i Huston, S., J. (2011). Old Age and the Decline in Financial Literacy. Forthcoming in Management Science. DOI: 10.2139/ssrn.1948627

Frączek, B. (2014). Niski poziom alfabetyzacji finansowej społeczeństwa – jako bariera ograniczająca rozwój rynku kapitałowego. W: T. Czerwińska i A. Z. Nowak (red.), Rynek kapitałowy wobec wyzwań dekoniunktury (s. 113-134). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Gładys-Jakóbik, J. (2014). Zachowania finansowe Polek: między konsumpcją a oszczędzaniem. Prakseologia, 155, 41-59.

Jakubowski, S. (2019). Świadczenia z pracowniczych planów kapitałowych. Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 32(2), 97-115.

Jedynak, T. (2014). Charakterystyka systemu emerytalnego w ramach powszechnego ubezpieczenia społecznego. W: W. Sułkowska (red.), System ubezpieczeń społecznych (s. 45-77). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Jedynak, T. (2020). Wykluczenie emerytalne z dodatkowej części polskiego systemu emerytalnego – analiza skali i zasięgu zjawiska. Ubezpieczenia społeczne. Teoria i praktyka. 146(3), 119-141. DOI: 10.32088/0000_36

Kawiński, M. i Sieczkowski, W. (2022). Ekonomia behawioralna w polskim systemie emerytalnym. Studia BAS, 4(72). 103-121. DOI: 10.31268/StudiaBAS.2022.29

Kłopocka, A. (2018). Skłonność gospodarstw domowych do oszczędzania a wiedza finansowa. Bank i kredyt, 49(5), 461-492.

KNF. (2025). Informacje o rynku IKE według stanu na 31 grudnia 2024 roku. Pobrane z https://www.knf.gov.pl/?articleId=92778&p_id=18

Kowalczyk-Rólczyńska, P. (2018). Equity release w finansach gospodarstw domowych osób starszych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.

Marcinkiewicz, E. (2018). Uwarunkowania rozwoju dobrowolnych programów emerytalnych. Perspektywa makro- i mikroekonomiczna. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej. DOI: 10.34658/9788372839053

Ofiarski, Z. (2020). Indywidualne Konta Emerytalne. Aspekty podatkowoprawne i organizacyjno-funkcjonalne. Warszawa: Difin.

Olejnik, I. (2020). Finansowe zabezpieczenie emerytalne w srebrnej gospodarce. W: E. Frąckiewicz i B. Kryk (red.), Srebrna gospodarka. Ujęcie społeczno-ekonomiczne (s. 137-148). Warszawa: CeDeWu.

Petelczyc, J. (2016). Pracownicze programy emerytalne w krajach Unii Europejskiej. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.

Rutecka-Góra, J. (2019). Efekty zachęt podatkowych w dodatkowym systemie emerytalnym w Polsce. W: I. Kwiecień, P. Kowalczyk-Rólczyńska (red.), Ubezpieczenia: wyzwania rynku (s. 49-62). Warszawa: C.H.Beck

Rutecka-Góra, J. i Rutkowska-Tomaszewska, E. (2021). Bankowe produkty emerytalne a niedozwolone klauzule umowne i ryzyko braku zgodności. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 12, 42-54. DOI: 10.33226/0137-5490.2021.12.6

Rutecka-Góra, J., Rutkowska-Tomaszewska, E. (2023). Bankowe indywidualne produkty emerytalne. Zasady funkcjonowania, oprocentowanie i poziom opłat w kontekście praktyki stosowania wzorców umownych i klauzul abuzywnych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Rutkowska-Tomaszewska, E. (2013). Ochrona prawna klienta na rynku usług bankowych. Warszawa: LEX.

Sierocka, I. (2021). Suspension or limitation of contributions for the employee pension plans (PPE) in Poland. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 3 (LXII), 10-14. DOI: 10.33226/0032-6186.2021.3.2

Szczepański, M. i Brzęczek, T. (2016). Zarządzanie ryzykiem w pracowniczych programach emerytalnych. Uwarunkowania instytucjonalne, ekonomiczno-fiskalne i demograficzne. Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim Dz. U. 1997 Nr 140 poz. 938

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe Dz. U. 1997 Nr 140 poz. 939

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Dz.U. 2003 nr 124 poz. 1152

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego Dz. U. 2004 Nr 116 poz. 1205

Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi Dz.U. 2004 nr 146 poz. 1546

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi Dz.U. 2005 nr 183 poz. 1538

Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji Dz. U. 2016 poz. 996

Walczak, D. (2019). Kapitał i rezerwy kapitałowe w ubezpieczeniu społecznym. W: R. Pacud (red.), Baza ekonomiczna ubezpieczenia społecznego (s. 58-71). Warszawa: Difin.

Walczak, D., Kolek, A., Wojewódka, M., Pieńkowska-Kamieniecka, S. (2017). Oszczędności na starość pracowników sektora publicznego. Zarządzanie i Finanse. Journal of Management and Finance, 15(2), 149-158.

Waliszewski K., Banaś D. (2023). Implementacja Ogólnoeuropejskiego Indywidualnego Produktu Emerytalnego w Polsce – podejście regulacyjne i ekonomiczne, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 4 (LXIV), 33-45. DOI: 10.33226/0032-6186.2023.4.6

Witczak, R. (2012). Opodatkowanie IKE i IKZE jako formy gromadzenia środków emerytalnych oraz instrument optymalizacji podatkowej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 274. 153-165.

Wojewódka M. (2021). Selected remarks on employee representation role in long term saving plans in Poland – PPE (Employee Pension Schemes) and PPK (Employee Capital Plans). W: F. Chybalski i E. Marcinkiewicz (red.), Pensions today - economic, managerial, and social issues (s. 259-265). Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.