Efektywność techniczna polskiego sektora banków komercyjnych

Maciej Wawrzyniak

doi:10.26354/bb.4.1.82.2021

Data publikacji : 2021-05-18

Tom 82 Nr 1 (2021)

Efektywność techniczna polskiego sektora banków komercyjnych

Maciej Wawrzyniak

https://orcid.org/0000-0002-1634-0101

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.4.1.82.2021

Abstrakt

Celem artykułu jest zbadanie efektywności polskiego sektora banków komercyjnych. Autor oszacował parametry stochastycznego modelu granicznego używając danych o 24 polskich bankach komercyjnych pochodzących z lat 2011-2018. Na potrzeby konstrukcji modelu przyjęto jeden produkt (wartość udzielonych kredytów i inwestycji w papiery wartościowe) oraz trzy czynniki produkcji: nakład finansowy (środki z depozytów), pracę (mierzony liczbą pracowników) oraz nakład fizyczny. Uzyskane rezultaty sugerują relatywnie wysoki poziom efektywności technicznej (około 85%), która w badanym okresie wykazywała tendencje rosnącą. Malejący efekt skali (wynoszący przeciętnie poniżej 1) sugeruje, że polski sektor banków komercyjnych znajduje się w fazie dojrzałości. Zgodnie z oczekiwaniem głównym czynnikiem determinującym wielkość produkcji są depozyty (elastyczność powyżej 0.8) przy istotnie mniejszym poziomie elastyczności pozostałych dwóch czynników (poniżej 0.1). Dodatkowo poddano analizie wpływ wielkości banku oraz pochodzenia kapitału dominującego w banku na zmiany poziomu efektywności. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że nie ma różnicy w przeciętnym poziomie efektywności pomiędzy bankami dużymi i małymi. Ponadto wykazano, że banki z dominującym kapitałem zagranicznym mają przeciętnie wyższą efektywność niż banki krajowe.

Słowa kluczowe:

Efektywność techniczna banków, polski sektor bankowy, stochastyczne modele graniczne, dane panelowe

Kody JEL

C23, D24, G21

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wawrzyniak, M. (2021). Efektywność techniczna polskiego sektora banków komercyjnych. Bezpieczny Bank, 82(1), 92–112. https://doi.org/10.26354/bb.4.1.82.2021

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Greene, The Econometric Approach to Efficiency Analysis, [w:] The Measurement of Productive Efficiency and Productivity Change, Oxford University Press, 2008.

Henningsen, T. Czekaj, Introduction to Econometric Production Analysis with R (Fourth Draft Version), Department of Food and Resource Economics, University of Copenhagen, 2019.

Komisja Nadzoru Finansowego, Raport o sytuacji banków w 2014 r., 2015;

Komisja Nadzoru Finansowego, Raport o sytuacji banków w 2015 r., 2016;

Komisja Nadzoru Finansowego, Raport o sytuacji banków w 2017 r., 2018;

Komisja Nadzoru Finansowego, Raport o sytuacji banków w 2018 r., 2019.

Kumbhakar, H. Wang, A. Horncastle, A Practitioner’s Guide to Stochastic Frontier Analysis Using Stata, Cambridge University Press, 2015;

Marzec, Produkty i czynniki produkcji w badaniach efektywności kosztowej banków, [w:] Zastosowania rozwiązań informatycznych w bankowości (red. A. Gospodarowicz), Prace Naukowe AE we Wrocławiu nr 797, 1998, s. 156-164;

Marzec, Ekonometryczna analiza efektywności kosztów w bankach komercyjnych, rozprawa doktorska (maszynopis) napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Jacka Osiewalskiego, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 2000.

Osiewalski, J. Marzec, Bayesowska analiza efektywności kosztowej oddziałów banku: założenia i wyniki [w:] Prognozowanie w zarządzaniu firmą, Prace Naukowe AE we Wrocławiu (808), 1998;

Aigner, C.A.K. Lovell, P. Schmidt, Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Production Models, Journal of Econometrics 6, 1977.

Andries, B. Capraru. Competition and efficiency in EU 27 banking systems, Baltic Journal of Economics, 12(1), 2012, s. 41–60.

A.M. Andries, The Determinants of Bank Efficiency and Productivity Growth in the Central and Eastern European Banking Systems, Eastern European Economics, 49(6), 2011, s. 38–59.

Badunenko, S. Kumbhakar, Economies of scale, technical change and persistent and time-varying cost efficiency in Indian banking: Do ownership, regulation and heterogeneity matter?, European Journal of Operational Research, Elsevier, vol. 260(2), 2017.

Barburski, Ekonometryczny pomiar efektywności ekonomicznej instytucji finansowych. Stochastyczny model graniczny, Bank i Kredyt 41 (1), 2010, s. 31-56;

Barburski, Alternatywna Koncepcja pomiaru efektywności zysków jako kryterium oceny działalności banków, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 51, 2012, s. 267-280.

Barburski, Szacowanie efektywności ekonomicznej na przykładzie oddziałów banku. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 5 (89/1), 2017, s. 11–30.

G.E. Battese, T.J. Coelli, Frontier Production Functions, Technical Efficiency and Panel Data: With Application to Paddy Farmers in India, Journal of Productivity Analysis, 1992.

Fang, I. Hasan, K. Marton, Bank Efficiency in Transition Economies: Recent Evidence from South-Eastern Europe, Bank of Finland Research Discussion Paper No. 5/2011.

L. Gallizo, J. Moreno, M. Salvador, The Baltic banking system in the enlarged European Union: the effect of the financial crisis on efficiency. Baltic Journal of Economics 18, 2017, s. 1–24.

Kosak, P. Zajc, J. Zoric, Bank efficiency differences in the new EU member states, Baltic Journal of Economics, 9(2), 2009, s. 67–90.

Kozak, A. Wierzbowska, Bank efficiency and concentration of the banking sector in the CEE countries, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, nr 22, 2019, s. 77-89.

Marzec, J. Osiewalski, Pomiar efektywności kosztowej banków: zarys metodologii, Folia Oeconomica Cracoviensia, t. 39–40, PAN – Oddział w Krakowie, 1996–1997.

Marzec, Produkty, czynniki produkcji i funkcja kosztów w badaniach efektywności kosztowej banków, Ekonomista 3, 1999, s. 281-304.

Marzec, Modelowanie procesu produkcji banków i badanie ich efektywności kosztowej, „Ekonometria czasu transformacji” (red. A. S. Barczak), Wydawnictwo Uczelniane Akademii Ekonomicznej w Katowicach, 1998, s. 87-98.

Marzec, J. Osiewalski, Bayesian inference on technology and cost efficiency of bank branches, Bank i Kredyt nr 9, 2008, s. 29–43.

Marzec, A. Pisulewski, The Measurement of Time-Varying Technical Efficiency and Productivity Change in Polish Crop Farms, German Journal of Agricultural Economics, 2019.

Meeusen, J. Van Den Broeck, Efficiency Estimation from Cobb-Douglas Production Functions with Composed Error, International Economic Review 8, 1977.

Pawłowska, Poziom konkurencji i efektywność a koncentracja na polskim rynku bankowym, Materiały i Studia, 192, NBP, Warszawa, 2005.

Pawłowska, Determinanty rentowności polskich banków. Czy paradygmat structure-conduct-performance działa w polskim sektorze bankowym?, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych / Szkoła Główna Handlowa nr 41, 2016, s. 47-61.

Pawłowska, Wpływ zagranicznych banków macierzystych na rentowność ich fili i oddziałów w Polsce podczas kryzysu finansowego, Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych, Szkoła Główna Handlowa, nr 47, 2017, s. 143-156

C.W. Sealey, J.T. Lindley, Inputs, Outputs and a Theory of Productions and Cost at Depository Financial Institutions, Journal of Finance 32, 1977.

Skrzypek, M. Trojak, Analiza porównawcza efektywności banków przy wykorzystaniu modelu granicznego kosztów w wybranych krajach europejskich, Wiadomości Statystyczne, nr 11, 2014, s. 30-47.

Skrzypek, M. Trojak, Pomiar efektywności banków w Polsce z wykorzystaniem stochastycznej analizy granicznej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, vol. 3, t. 303, 2014, s. 201-216.

https://banks.bvdinfo.com/version-2020922/home.serv?product=OrbisBanks

R Core Team, R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. http://www.R-project.org/, 2013.

Coelli, A. Henningsen, frontier: Stochastic Frontier Analysis. R package version 1.1-2. https://CRAN.R-Project.org/package=frontier, 2017