Państwo a finansjalizacja

Marek Ratajczak

doi:10.26354/bb.1.1.78.2020

Data publikacji : 2020-03-31

Tom 78 Nr 1 (2020)

Państwo a finansjalizacja

Marek Ratajczak

https://orcid.org/0000-0003-3671-4227

DOI: https://doi.org/10.26354/bb.1.1.78.2020

Abstrakt

Finansjalizacja dotyczy dynamicznych i coraz bardziej złożonych procesów zachodzących w sferze społeczno-ekonomicznej. Procesy te wynikają ze zmian, jakie dokonują się w sektorze prywatnym, a równocześnie z działalności państwa, wypełniającego zarówno funkcje własnościowe w podmiotach rynkowych, jak i kluczowe funkcje – ustawodawcze czy regulacyjne organizujące działanie rynku.
Celem artykułu jest wstępne usystematyzowanie głównych nurtów dyskusji o finansjalizacji i państwie, z uwzględnieniem polityki monetarnej i fiskalnej, polityki społecznej i dobrobytu. Złożoność procesów składających się na finansjalizację utrudnia dyskusję o państwie i finansjalizacji w kategoriach związków przyczynowo-skutkowych. Tkwią one bowiem implicite w mechanizmach funkcjonowania współczesnej gospodarki rynkowej w jej kapitalistycznej formie ustrojowej i w paradygmacie stałego wzrostu dobrobytu, utożsamianego głównie z wymiarem finansowym.

Przedstawione rozważania stanowią wstęp do pogłębionych badań, w których powinna być uwzględniona zarówno ewolucja, jak i zmiany współczesnego kapitalizmu w strukturach i instytucjach państwa, a przede wszystkim coraz większa złożoność finansjalizacji, w warunkach internacjonalizacji i globalizacji, a także demokratyzacji finansów. Niektóre elementy finansjalizacji, w tym czynione próby wykorzystania kryptowalut do podważania władczej roli państwa i monopolu emisji pieniądza przez bank centralny, utrudniają formułowanie wiarygodnych projekcji przyszłości. Jednak projekcje relacji finansjalizacji i państwa, jako uczestnika i regulatora systemu społeczno-ekonomicznego, nie powinny opierać się na założeniu egzogeniczności finansjalizacji wobec państwa. Państwo jest de facto kluczowym podmiotem uczestniczącym w procesach finansjalizacji, a ponadto – z racji swych praw i obowiązków – wykorzystuje finansjalizację do realizacji celów ekonomicznych i społecznych.

Słowa kluczowe:

finansjalizacja, państwo, polityka społeczno-gospodarcza

Kody JEL

B50, E44, E60

Inne teksty tego samego autora

Marcin Ratajczak, Finansjalizacja gospodarki: wymiary dyskusji , Bezpieczny Bank: Tom 68 Nr 3 (2017)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ratajczak, M. (2020). Państwo a finansjalizacja. Bezpieczny Bank, 78(1), 9–22. https://doi.org/10.26354/bb.1.1.78.2020

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

An Introduction to Libra. White Paper • From the Libra Association Members, 2019, https://libra.org/en-US/wp-content/uploads/sites/23/2019/06/LibraWhitePaper_en_US.pdf (dostęp: 15.01.2020).

Baldwin J., In digital we trust: Bitcoin discourse, digital currencies, and decentralized network fetishism, Palgrave Communications, 2018, vol. 4, 14, https://www.nature.com/articles/s41599-018-0065-0 (dostęp: 07.01.2020).

Boyer R., Is a finance-led growth regime a viable alternative to Fordism? A preliminary analysis, „Economy and Society” 2000, vol. 29/1.

Boyer R., Do Globalization, Deregulation and Financialization Imply a Convergence of Contemporary Capitalisms?, INCAS DP Series, Discussion Paper Series 2018, 09.

Davis A., Walsh C., The role of the state in the financialisation of the UK economy, „Political Studies” 2016, 64 (3).

Davis G.F., Kim S., Financialization of Economy, „Annual Review of Sociology” 2015, Vol. 41.

Dixon A.D., Sorsa V.-P., Institutional Change and the Financialisation of Pensions in Europe „Competition & Change” 2009, vol. 13, No. 4.

Dünhaupt P., Financialization and the crises of capitalism, IPE Working Papers 67/2016, Berlin School of Economics and Law, Institute for International Political Economy (IPE).

Epstein G.A. (red.), Financialisation and the World Economy, Edward Elgar Pub, London 2006.

Erturk I., Froud J., Johal S., Leaver A. and Williams K., The Democratization of Finance? Promises, Outcomes and Conditions, „Review of International Political Economy” 2007, Vol. 14, No. 4.

Ferreira F.P., Financialization and an era of crisis on capitalism, Working paper for presentation at the Union for Radical Political Economics (URPE) session on „Financialization, R&D”, Patentes and Development”, ASSA, Chicago, January 2017.

Financialization of infrastructure – Losing sovereignty on energy and economy, Observatori del deute en la Globalització, 2016.

Freeman R.B., It’s financialization!, „International Labour Review” 2010, vol. 149, No. 2.

Froud J., Haslam C., Johal S. and Williams K., Financialisation and the coupon pool, Gestão & Produção 2001, vol. 8/3.

Golka Ph., Financialization as Welfare. Social Impact Investing and British Social Policy, 1997– 2016, Springer, 2019.

Gumuła W., Zjawisko finansjalizacji, Znak, 2015, nr 721.

Hunter B.M., Murray S.F., Deconstructing the Financialization of Healthcare, Development and Change 2019, 50(5), 1263–1287. DOI: 10.1111/dech.12517

Lapavitsas C., Mendieta-Muñoz I., Financialization at a watershed in the USA, Competition & Change 2018, Vol. 22(5).

Long C., Is Financialization a Double-Edged Sword for Bitcoin and Cryptocurrencies?, Forbes, July 31, 2018, https://www.forbes.com/sites/caitlinlong/2018/07/31/is- inancialization-adouble-edged-sword-for-bitcoin-and-cryptocurrencies/#444d6cf82a20 (dostęp: 07.01.2020).

Łukmanow A.S., Lobbism w Rossii: Analiz sovremennoj specyfiki, „Sborniki konferencji NIC Socijosfera” 2013, No. 45.

Mader Ph., Mertens D. & van der Zwan N., Financialization: An Introduction, [w:] Ph. Mader, D. Mertens & N. van der Zwan (ed.), The Routledge International Handbook of Financialization, Routledge 2019.

Mitrović L.R., Immanuel Wallerstein’s Contribution to Mondology and the Critical Theory of the Global World System Transition, FACTA UNIVERSITATIS, Series: Philosophy, Sociology and Psychology 2007, Vol. 6, No. 1.

O’Brien P., Pike A., The financialization and governance of infrastructure, [w:] R. Martin and

J. Pollard (eds), Handbook of the Geographies of Money and Finance, Aldershot, Elgar 2017.

Preunkert J., Financialization of government debt? European government debt management approaches 1980–2007, Competition & Change 2017, Vol. 21(1).

Radon J., Thaler J., Fonds souverains: le retour du capitalism d’Etat?, „Problèmes Economiques” 2008, nr 2951.

Ratajczak M., Finansjalizacja gospodarki: wymiary dyskusji, „Bezpieczny Bank” 2017, nr 3(68).

Ratajczak M., Instytucjonalne aspekty nowej transformacji ustrojowej, [w:] E. Mączyńska (red.), Ekonomia i polityka: wokół teorii Grzegorza W. Kołodko, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

Rynek w cuglach (wywiad z E.S. Phelpsem), Niezbędnik inteligenta, dodatek tygodnika „Polityka”, 18.10.2008.

Stiglitz J.E., Fitoussi J.-P., Durand M., Poza PKB. Mierzmy to co ma znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego, PTE, Warszawa 2019.

Stockhammer E., Finacialisation and the slowdown of accumulation, „Cambridge Journal of Economics” 2004, vol. 28/5.

Van der Zwan N., Making Sense of Financialization, Socio-Economic Review 2014, 12.

Wang Y., The rise of the ‘shareholding state’: financialization of economic management in China, „Socio-Economic Review” 2015, Vol. 13, Issue 3.

Wigan D., Financialisation and Derivatives: Constructing an Artifice of Indifferance, Competition& Change 2009, vol. 13, No. 2.