Bezpieczny Bank

Modelowa umowa kredytu hipotecznego jako sposób zakończenia chaosu na rynku kredytów hipotecznych (i nie tylko) wedle zasady win-win

Andrzej Reich, Michał Romanowski — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

W dyskusjach dotyczących konsekwencji unieważniania umów kredytu hipotecznego w Polsce i sposobu ich ograniczania na pierwszym miejscu wymienia się zarządzanie ryzykiem prawnym. Stąd w opracowaniu skoncentrowano się na tym ryzyku i sposobach jego mitygowania.

Artykuł charakteryzuje przedsięwzięcia mające na celu opracowanie i wprowadzenie do obiegu gospodarczego wzorca umowy kredytu hipotecznego, z intencją upowszechnienia stosowania go w transakcjach kredytowych co powinno ograniczyć ryzyko prawne stron takich transakcji. Punktem wyjścia do tych prac była rekomendacja Klubu Odpowiedzialnych Finansów z roku 2022 postukująca eliminowanie niedozwolonych warunków umownych ex ante, a nie – jak się to dzieje obecnie – ex post. Omówione są też: modelowa umowa kredytu hipotecznego i jej znaczenie dla stabilności finansowej państwa.

Rating Investor Relations EKF – indeks relacji inwestorskich banków proponowany przez Europejski Kongres Finansowy

Ewa Kulińska-Sadłocha — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Opracowanie dotyczy koncepcji i pierwszych wyników Ratingu Investor Relations EKF (RIR
EKF), nowego indeksu oceniającego jakość komunikacji banków z rynkiem. RIR EKF ma
ograniczyć lukę między szerokimi wskaźnikami ładu korporacyjnego a potrzebą systematycznej
oceny efektywności relacji inwestorskich, szczególnie istotnych w sektorze bankowym.
Indeks obejmuje sześć obszarów: zawartość serwisu IR, sustainability/ESG, aspekty
techniczne, komunikację online, jakość ujawnień oraz nagrody branżowe. Skala ocen nawiązuje
do ratingów kredytowych (AAA–D). W badaniu pilotażowym z 2025 r. oceniono 20 banków
z Polski, Europy Zachodniej i CEE. Krajowe banki uzyskały wyniki zbliżone do instytucji
zachodnich, przewyższając banki regionu CEE, zwłaszcza w obszarze ESG. Projekt wymaga
dopracowania metodologii i transparentności, ale ma potencjał stać się benchmarkiem jakości
relacji inwestorskich i narzędziem ograniczania ryzyka informacyjnego.

Moment konstytucyjny: reformy Lamfalussy'ego i de Larosiere'a a wyzwania współczesności

Danuta Hübner — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Opracowanie dotyczy zmianach w europejskich regulacjach, a zwłaszcza na sposobie proponowania i wdrażania regulacje gospodarczych – ze szczególnym uwzględnieniem rynków finansowych – od czasu wprowadzenia architektury Lamfalussy’ego i propozycji grupy de Larosière’a. Zawiera także propozycje jak sprostać przyszłym wyzwaniom. Fragmentacja rynków w UE, protekcjonizm krajowy i rozbieżności w nadzorze utrudniają skuteczne funkcjonowanie jednolitego rynku finansowego. A Europa potrzebuje ogromnych inwestycji prywatnych, by zwiększyć konkurencyjność, potencjał obronny i pozycję technologiczną. Wymaga to m.in. zintegrowanych rynków kapitałowych i głębokich zmian legislacyjnych. Dotyczy to m.in. przejścia od dyrektyw do rozporządzeń oraz wzrostu roli agencji UE (np. ESMA, EBA, EIOPA) w tworzeniu i wdrażaniu prawa na poziomie europejskim. Nadto wzrost transgranicznych powiązań finansowych wymaga scentralizowanego nadzoru, który mógłby obniżyć koszty transakcyjne i zwiększyć efektywność egzekwowania prawa. Niestety funkcje nadzorcze agencji UE są ograniczone przez krajowe struktury nadzoru i dominację zasady kraju macierzystego. Państwa członkowskie obawiają się jednak utraty suwerenności a krytycy centralizacji powołują się na doktrynę Meroni, twierdząc, że UE nie ma traktatowych uprawnień do nadzoru ostrożnościowego. Stąd rosnąca rola agencji UE w procesie legislacyjnym rodzi pytania o ich legitymizację i demokratyczną kontrolę.

Kształtowanie zintegrowanego nadzoru nad rynkiem finansowym w Polsce

Stanisław Kluza — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce zaistniał wraz z początkiem transformacji systemowej i budową rynkowego systemu instytucji finansowych. W pierwszej fazie miał on charakter sektorowy. Następnie ewoluował i nabierał kolejnych uprawnień wraz z rozwojem instytucji finansowych, wzrostem gospodarczym oraz potrzebą dostosowania polskiego prawa do standardów UE. W 2006 roku został utworzony zintegrowany nadzór nad całością rynku finansowego oraz powierzony Komisji Nadzoru Finansowego. Zintegrowany nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce to wynik dążenia do zwiększenia spójności i efektywności nadzoru poprzez konsolidację kompetencji w ramach jednej instytucji – Komisji Nadzoru Finansowego. Proces ten odzwierciedla międzynarodowe trendy oraz konieczność dostosowania krajowego systemu regulacyjnego do standardów Unii Europejskiej i wyzwań współczesnych i globalnych rynków finansowych. Jednocześnie stawia przed państwem wyzwania związane z koordynacją instytucjonalną, zapewnieniem niezależności nadzoru i skutecznym egzekwowaniem regulacji, a także na okoliczność zarządzania kryzysowego.

Europejska Unia Oszczędności i Inwestycji: co z tego wynika dla Polski?

Nicolas Vernon — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Projekt budowy jednolitego rynku usług finansowych Unii Europejskiej (UE), niedawno przemianowany na Unię Oszczędności i Inwestycji (SIU), ma na celu przełamanie barier izolujących systemy finansowe poszczególnych krajów UE od reszty gospodarki UE. Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój gospodarczy wymagający dużego kapitału oraz stosunkowo słaby rozwój sektora finansowego, Polska ma więcej do zyskania niż większość innych państw członkowskich UE na postępach w tworzeniu SIU.

Zmiana klimatu a stabilność finansowa: analiza tematyczna literatury z wykorzystaniem BERTopic

Łukasz Kurowski — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Artykuł analizuje powiązania pomiędzy zmianą klimatu a stabilnością finansową w literaturze naukowej. Zastosowano metodę BERTopic do analizy ponad tysiąca abstraktów publikacji indeksowanych w Scopus, a uzyskane wyniki zweryfikowano na zbiorze abstraktów z Web of Science. Wyniki wskazują na dominację tematów związanych z polityką klimatyczną i ryzykiem transformacji, których znaczenie wyraźnie wzrosło po 2015 roku. Jednocześnie w badaniach naukowych zauważalne są wątki dotyczące ryzyka fizycznego – m.in. katastrof klimatycznych, zasobów wodnych czy ryzyka powodziowego – choć są one słabiej reprezentowane. Szczególnie widoczna jest luka w zakresie bezpośrednich odniesień do celów polityki makroostrożnościowej. Analiza porównawcza ujawnia także zróżnicowanie geograficzne: w krajach prowadzących intensywną politykę klimatyczną (np. kraje UE) dominują badania nad ryzykiem transformacji, podczas gdy w regionach szczególnie narażonych na ekstremalne zdarzenia pogodowe (np. Indie) akcent kładziony jest na ryzyko fizyczne. Analizy przeprowadzone na bazie abstraktów z Web of Science potwierdzają wnioski wyciągnięte przy wykorzystaniu artykułów z bazy Scopus. Wyniki badania podkreślają potrzebę dalszego rozwijania badań nad integracją ryzyk klimatycznych w polityce makroostrożnościowej.

Ryzyko ESG a skłonność banków do finansowania przedsiębiorstw

Leszek Borowiec, Żaneta Broczkowska — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Problematyka zrównoważonego rozwoju jest obecna w literaturze i praktyce, a regulacje
wymuszają raportowanie, nawet w tych przypadkach gdy rzeczywista skłonność do realizacji
celów i zadań tej koncepcji jest ograniczona. Dotyczy to w szczególności raportowania
realizacji celów ESG. Stosunkowo niewiele wiadomo o wpływie informacji z zakresu ESG
przedsiębiorstwa na podmioty trzecie, zwłaszcza zaś w zakresie udzielania ..inansowania.
Celem opracowania jest ocena wpływu informacji przedsiębiorstwa o ESG na ocenę ryzyka
jego ..inansowania przez banki. W artykule poddano wery..ikacji hipotezę, że ujawniane przez
przedsiębiorstwo informacje o ESG są kluczowe dla oceny możliwości udzielenia mu ..inansowania
przez banki
W artykule przeprowadzono krytyczną analizę literatury oraz aktów prawnych, a także wewnętrznych
dokumentów banków dotyczących ESG, wreszcie wykorzystano dostępne raporty
branżowe. Obok kwestii udzielenia lub nie ..inansowania przez pryzmat stosowanych
kryteriów zdolności kredytowej szczególną uwagę przywiązano do oceny ryzyka ESG utratę
wartości przyjętych zabezpieczeń (np. nieruchomości). Z punktu widzenia przedsiębiorstw,
wyniki badań uprawniają do konstatacji, że zarządzanie ryzykiem ESG, w zależności od
sprawności tego procesu, może ograniczać negatywny wpływ na ocenę zdolności kredytowej
podmiotu.

Koniecznośc uzyskania potwierdzeń bankowych na potrzeby badania sprawozdania finansowego na przykładzie działalności TPA Wirecard

Edgar Löw — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Sprawa Wirecard była największym skandalem gospodarczym w Europie od czasów II wojny światowej. Tysiące obligatariuszy i akcjonariuszy straciło swoje pieniądze, a przeciwko Wirecard, organom regulacyjnym, zarządowi i audytorowi Ernst & Young (EY) wniesiono pozwy sądowe. EY audytowało skonsolidowane sprawozdania finansowe Wirecard przez dziesięć lat. Oszustwo w Wirecard miało miejsce w Azji w ramach działalności biznesowej z tzw. zewnętrznymi nabywcami (TPA). Skandal spowodował, że środki pieniężne w wysokości 1,9 mld euro stały się niedostępne. Środki te były rzekomo przechowywane na rachunkach powierniczych. Niniejszy artykuł pokazuje, jakie procedury audytowe należało przeprowadzić, aby upewnić się, że środki pieniężne wykazane w bilansie były rzeczywiście dostępne. Pojawiła się cała seria sygnałów alarmowych spoza Wirecard, które miały duże znaczenie dla orientacji podejścia audytora opartego na ryzyku. Ponadto Wirecard miał wiele wskaźników oszustwa wymienionych w jednym ze standardów audytu. Nie miało to jednak wystarczającego wpływu na podejście EY oparte na ryzyku. Wręcz przeciwnie, firma często polegała na ustnych oświadczeniach Wirecard. Gdyby audyt został przeprowadzony prawidłowo, oszustwo mogłoby zostać bardzo szybko wykryte. W poniższym artykule ujawniono poważne braki w procedurach audytowych dotyczących rachunków powierniczych. Biorąc pod uwagę działalność w zakresie TPA z zaledwie trzema partnerami biznesowymi, wątpliwy charakter powiernika, zaangażowanie tylko jednego banku, w którym prowadzono rachunki powiernicze, oraz ogromne znaczenie kwot dla kontynuacji działalności Wirecard, audytor miał obowiązek uzyskać potwierdzenie istnienia środków pieniężnych poprzez potwierdzenie bankowe. Gdyby sprawozdanie biegłego rewidenta dotyczące działalności TPA zostało odrzucone na wczesnym etapie, co byłoby nieuniknioną konsekwencją prawidłowego przeprowadzenia audytu, negatywne skutki finansowe dla obligatariuszy i akcjonariuszy zostałyby znacznie ograniczone.

RippleNet jako narzędzie do obsługi przelewów międzynarodowych

Arkadiusz Iwanicki — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000

Artykuł ma na celu ocenę RippleNet jako platformy obsługi przelewów międzynarodowych
Badanie obejmuje pomiar szybkości rozliczeń, analizę struktury i koncentracji sieci płatniczej
oraz zestawienie uzyskanych wyników z wnioskami z literatury w formie analizy SWOT.
Tradycyjne modele oparte na systemie SWIFT, który pełni jedynie funkcję komunikacyjną
i wymaga rozliczeń w krajowych systemach płatności, wiążą się z wysokimi kosztami, niską
przejrzystością i relatywnie długim okresem ..inalizacji transakcji. W odpowiedzi na te ograniczenia
można stosować technologię blockchain w obsłudze płatności transgranicznych.
W badaniu wykorzystano dane z publicznego rejestru XRP Ledger (XRPL), analizując okres
..inalizacji transakcji, strukturę i topologię sieci płatniczej, koncentrację aktywności oraz dynamikę
wolumenów. Wyniki empiryczne zestawiono wnioskami z literatury i przedstawiono
w formie analizy SWOT.
RippleNet zapewnia quasi-natychmiastowe rozliczenia (średni czas ..inalizacji transakcji wynosi
3,87 sekundy), a maksymalne opóźnienia nie przekraczają 9 sekund, a aktywność w sieci
jest wysoce skoncentrowana. Pojedyncze węzły i społeczności odpowiadają za większość
wolumenu, co potwierdza obliczony współczynnik Giniego (0,969). RippleNet funkcjonuje
w praktyce jako sieć o strukturze skali-wolnej, w której centralne huby instytucjonalne odgrywają
kluczową rolę. Do głównych korzyści systemu należą: szybkość, obniżenie kosztów
i przejrzystość, natomiast ograniczeniami ryzyka regulacyjne oraz nadmierna zależność od
nielicznej grupy dominujących uczestników.
RippleNet ma cechy pozwalające traktować go jako innowacyjne rozwiązanie dla płatności
transgranicznych oraz potencjalny pomost technologiczny dla integracji z projektami CBDC.
Jednak jego upowszechnienie będzie zależeć od dostosowania regulacyjnego, rozwiązania
problemu koncentracji aktywności oraz gotowości instytucji ..inansowych do wdrażania rozproszonych
systemów rozliczeniowych.

Od redakcji

Jan Szambelańczyk — Wed, 05 Nov 2025 00:00:00 +0000