Bezpieczny Bank

Od Redakcji

Jan Szambelańczyk — 2024-08-22

Najważniejsze zagrożenia dla polityki gospodarczej, stabilności systemu finansowego i wiarygodności PLN – wyniki 13 edycji konsensusu prognostycznego Europejskiego Kongresu Finansowego

Marcin Mrowiec — 2024-08-22

Koncepcje i dokonania Franciszka Stefczyka z perspektywy stulecia

Stanisław Owsiak — 2024-08-22

W bieżącym roku przypada setna rocznica śmierci Franciszka Stefczyka. Artykuł omawia jego życie i działalność na polu naukowym, ale również oświaty, edukacji i spółdzielczości. Stefczyk miał wielki wkład w rozwój cywilizacyjny polskiej wsi, rolnictwa, finansów spółdzielczych. Tekst przedstawia ideę kas spółdzielczych i ich rozwój na terenach Polski, od powstania w 1890 roku, poprzez okres II RP, czasy po II wojnie światowej i po transformacji ustrojowej, a także obecną sytuację SKOK-ów. Dzieło Franciszka Stefczyka przyniosło wiele dobrego, stanowiło bezcenny wkład w rozwój polskiej wsi, rolnictwa, popularyzacji spółdzielczości, a także w innych dziedzinach przyczyniło się do postępu ekonomicznego i społecznego. Nieoceniona wprost była jego aktywność w szerzeniu wiedzy, i wkład w rozwój – jakbyśmy to dziś określili – kapitału ludzkiego. Nie można też zapominać o systemie wartości, którymi kierował się F. Stefczyk, o społecznej nauce Kościoła, która była jego busolą. Franciszek Stefczyk był jednym z prekursorów etyki biznesu, społecznej odpowiedzialności homo oeconomicus.

Prawne i pozaprawne podstawy ochrony informacji o osobie fizycznej stanowiących tajemnicę bankową

Marta Sagan-Martko — 2024-08-22

Celem artykułu jest wykazanie, że oprócz rozproszonych w wielu aktach prawnych podstaw ochrony informacji stanowiących tajemnicę bankową, można wskazać także na te pozaprawne. Mimo tak szerokiego zakresu regulacji, równowaga między prywatnością a możliwością dostępu organów władzy publicznej do informacji konfidencjonalnych nie została zachowana, o czym świadczy konsekwentnie rozszerzany przez ustawodawcę katalog przypadków, w których możliwe jest powzięcie informacji objętych tajemnicą bankową czy też podmiotów mających do nich dostęp. Pozaprawne podstawy ochrony informacji dotyczących stosunków klientów z bankierami mają zdecydowanie dłuższą tradycję, co świadczy o ich doniosłości dla obrotu bankowego. O roli poruszanej problematyki świadczy także fakt, że współcześnie znana jako tajemnica bankowa instytucja była przedmiotem ochrony w praktyce kupieckiej czy bankierskiej jeszcze przed sformalizowaniem jej w postaci powszechnie obowiązujących przepisów. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że gwarancyjny charakter tajemnicy bankowej zanika, mimo tak szeroko ujętego w przepisach zakresu ochrony. Wykorzystano metodę formalno- dogmatyczną, która jako podstawowa dla badań prawniczych posłużyła do egzegezy i interpretacji aktów prawnych. Podstawowymi źródłami danych są akty prawne oraz literatura przedmiotu.

Wpływ zastosowania niestandardowych instrumentów polityki pieniężnej Systemu Rezerwy Federalnej w latach 2020-2022 na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne

Szymon Cichoń — 2024-08-22

Niniejszy artykuł ma na celu ocenę wpływu instrumentów polityki pieniężnej Systemu Rezerwy Federalnej w latach 2020-2022 na podstawowe wskaźniki makroekonomiczne w Stanach Zjednoczonych. W celu oceny wpływu zastosowanych instrumentów polityki pieniężnej skonstruowano wskaźnik polityki monetarnej powstały przez skorygowanie realnej stopy procentowej Wu-Xia Shadow Rate o naturalną stopę procentową. Następnie został określony wpływ wskaźnika polityki monetarnej na poziom impulsu kredytowego. Ostatnim etapem było określenie oddziaływania impulsu kredytowego na zmiany w poziomie zmiennych makroekonomicznych. Przeprowadzone badania wykazały, że zmiany w polityce monetarnej wyrażają się w zmianach w skonstruowanym wskaźniku polityki monetarnej. Poziom impulsu kredytowego zależy od wskaźnika polityki monetarnej, im wyższe wartości wskaźnika (bardziej restrykcyjna polityka monetarna) tym niższy poziom impulsu kredytowego, przy większej jego zmienności. Ustalono również, że zmiany w impulsie kredytowym wpływają na wariancję w podstawowych zmiennych makroekonomicznych. Dane kredytowe są bardzo ważne w kontekście przyszłej aktywności gospodarczej, jak i stabilności finansowej, ponieważ kredyt stanowi strumień nowo wykreowanych pieniędzy do gospodarki realnej. Polityka monetarna w znaczący sposób wpływa na poziom udzielanych kredytów, zachęcając do zaciągania zobowiązań w przypadku prowadzenia polityki niskich stóp procentowych, natomiast zniechęcając w przypadku wysokich stóp procentowych. Okres pandemiczny cechował się znaczną zmiennością danych, co przełożyło się na spadek wartości predykcyjnej impulsu kredytowego.

Zróżnicowanie modeli systemów gwarantowania depozytów w kontekście zjawiska pokusy nadużycia

Patryk Bystroń — 2024-08-22

W ramach niniejszego opracowania dokonano oceny zróżnicowania modeli systemów gwarantowania depozytów w kontekście zjawiska pokusy nadużycia. Przedstawiono systemy gwarantowania depozytów działające w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Białorusi i Szwajcarii pod kątem ich budowy oraz skuteczności realizacji zadania zapewnienia wypłat gwarantowanych środków. Przedstawiono także wyniki przeprowadzonego badania ankietowego i na ich podstawie porównano skalę pokusy nadużycia w Polsce i w Stanach Zjednoczonych. Ponadto, wykorzystując autorskie miary - indeks wiedzy oraz współczynnik pokusy nadużycia, zbadano zależność pomiędzy znajomością zasad gwarantowania depozytów a częstotliwością występowania pokusy nadużycia, a także wykazano, że takie cechy społeczno-demograficzne, jak płeć, miejsce zamieszkania i poziom posiadanych oszczędności mają wpływ na skalę pokusy nadużycia wśród indywidualnych deponentów.

Pranie brudnych pieniędzy – ewolucja, konsekwencje oraz metody przeciwdziałania

Kacper Kluczewski — 2024-08-22

Celem artykułu jest identyfikacja kluczowych narzędzi umożliwiających pranie pieniędzy, określenie roli obrotu gotówkowego w tym procederze oraz stworzenie projektu wdrożenia działu AML do banku. Zaprezentowano etapy i metody związane ze zjawiskiem oraz jego główne negatywne konsekwencje. Zaprojektowano także wdrożenie efektywnie pracującego działu AML w banku i opisano jego funkcjonowanie już po wdrożeniu. W pracy wykazano, iż obrót gotówkowy jest kluczowy dla rozwoju tego procederu, ale rezygnacja z niego nie spowoduje eliminacji zjawiska prania brudnych pieniędzy. Teza pracy została wykazana przy użyciu metody badań literaturowych oraz metody jakościowej analizy danych.

Społeczna percepcja działań antykryzysowych podejmowanych wobec banków w Polsce

Alicja Ciołkowska — 2024-08-22

Z założenia zainteresowanie tematyką mechanizmów i procedur antykryzysowych w okresie stabilności finansowej jest niewielkie. Dopiero w momencie pojawienia się przesłanek świadczących o pogarszającej się sytuacji w sektorze bankowym można dostrzec większą chęć społeczeństwa do pozyskiwania informacji. Jednak brak znajomości podstawowych pojęć i zasad dotyczących procedur antykryzysowych może wywoływać niepokój i panikę klientów banków. Przykładowo, najnowsza decyzja o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji podjęta w 2022 roku wobec dużego banku komercyjnego, wywołała dezorientację i obawy w społeczeństwie. Takie reakcje klientów banków wynikały prawdopodobnie z ich indywidualnych przekonań i wiedzy na temat wdrażanej procedury resolution. W związku z tym w niniejszym opracowaniu zbadano aktualną percepcję polskiego społeczeństwa w zakresie działań podejmowanych wobec banków w sytuacji kryzysowej.